Rectaal bloedverlies
Cluster:
D. Spijsverteringsorganen
Status:
Actueel - 2017
SamenvattingskaartM89
Inhoudsopgave
Deze NHG-Standaard zit in een nieuwe jas.Sinds 9 november is de NHG-Standaard Rectaal bloedverlies ook na te slaan op de nieuwe website NHG-Standaarden en behandelrichtlijnen (bèta). Voorlopig worden beide versies actueel gehouden. Laat ons weten wat u ervan vindt. |
Rectaal bloedverlies M89 (Actualisering februari 2017; hierzien t.o.v. de versie van 2012)
Richtlijnen diagnostiekNaar de tekst van de NHG-Standaard
AnamneseNaar de tekst van de NHG-Standaard
- Duur en hoeveelheid rectaal bloedverlies; al dan niet vermengd met ontlasting.
- Veranderd defecatiepatroon.
- (Peri)anale klachten: pijn, jeuk, zwelling, lekkage ontlasting en/of slijm.
- Loze aandrang.
- Koorts, buikpijn, malaise, gewichtsverlies.
- Eerdere episode met bloedverlies, hemorroïden, inflammatoire darmziekten, recente coloscopie.
- Deelname bevolkingsonderzoek darmkanker.
- Familieanamnese inflammatoire darmziekten en colorectaal carcinoom.
- Zelfzorgmiddelen, bloedverdunners, NSAID’s, SSRI’s.
- Seksueel gedrag (risico soa bij vermoeden proctitis, etiologie fissura ani).
- Traumata.
Lichamelijk onderzoekNaar de tekst van de NHG-Standaard
- Bij aanzienlijk bloedverlies: meet pols en bloeddruk.
- Onderzoek van abdomen; inspectie perianale regio met goede belichting; rectaal toucher.
- Bij algemene klachten: uitgebreider lichamelijk onderzoek.
- Facultatief: proctoscopie.
Aanvullend onderzoekNaar de tekst van de NHG-Standaard
- Bij recidiverend bloedverlies, onduidelijke anamnese of vermoeden van ijzergebreksanemie: Hb, MCV, ferritine.
- Bij vermoeden inflammatoire darmziekte: CRP, Hb, leukocyten, trombocyten, albumine.
- Indicatie coloscopie bij rectaal bloedverlies én:
- vermoeden van colorectaal carcinoom (bij aanwezigheid van ≥ 1 risicofactoren (zie stroomschema), recidiverend bloedverlies of andere klachten die het vermoeden op pathologie versterken, zoals loze aandrang);
- ijzergebreksanemie.
EvaluatieNaar de tekst van de NHG-Standaard
- Hemorroïden: zwelling die gepaard gaat met bloedverlies en eventueel pijn. Een geprolabeerd hemorroïd is meestal reponibel.
- Getromboseerde perianale randvene: in korte tijd ontstane, pijnlijke, homogeen donkerblauw tot paarse trombusmassa.
- Fissura ani: pijnlijke laesie van de huid van de anus. Kenmerken chronische fissuur: > 4 weken aanwezig; geïndureerde wondranden; zichtbare bleke spiervezels van interne sfincter; aanwezigheid van poliep of skintag.
- Neoplasmata: de diagnose colorectaal carcinoom wordt gesteld in de tweede lijn. Bij poliepen krijgt de patiënt een surveillanceadvies.
- Vermoeden inflammatoire darmziekte: (bloederige) diarree, buikpijn en algemene klachten (bijvoorbeeld malaise). Verhoogd CRP, leukocyten, trombocyten en verlaagd Hb en albumine ondersteunen de diagnose; normale waarden sluiten de diagnose niet uit.
- Proctitis: loze aandrang en een dof, onaangenaam gevoel. Bij proctoscopie: gelig beslag, rood en makkelijk bloedend slijmvlies.
- Andere oorzaken, zoals ischemische colitis, diverticulose/diverticulitis, angiodysplasieën of iatrogene oorzaken.
Richtlijnen beleidNaar de tekst van de NHG-Standaard
Hemorroïden
- Adviseer vezelrijke voeding, voldoende drinken, toegeven aan defecatiereflex en zo nodig laxeren.
- Desgewenst lokale therapie: indifferent (bijvoorbeeld vaselinecetomacrogolcrème, zinksulfaatvaselinecrème 5 mg/g of zinkoxidezetpillen 100 mg/g) of anestheticum (bijvoorbeeld lidocaïnevaselinecrème 30 mg/g, lidocaïnezinksulfaatcrème 30/5 mg/g) 2 dd en na elke ontlasting (maximaal 4 weken).
Getromboseerde perianale randvene
- Voorlichting en lokale medicamenteuze behandeling als bij hemorroïden.
- Bij veel pijnklachten: incisie (door huisarts) of verwijzen voor excisie.
Fissura ani
- Voorlichting als bij hemorroïden; lokaal anestheticum aanbrengen vóór de ontlasting.
- Bij onvoldoende verlichting van de pijn, onvoldoende genezing na 4 weken of chronische fissuur: diltiazemvaselinecrème of -gel rectaal 20 mg/g 2 dd, maximaal 12 weken.
Proctitis
- Zie hoofdtekst.
Controle en verwijzingNaar de tekst van de NHG-Standaard
Controle
- Bij recidiverend rectaal bloedverlies na genezing van de vermoedelijke oorzaak (hemorroïden, fissura ani): coloscopie ter uitsluiting van neoplasmata.
Verwijzing
- Bij persisterende of ernstige klachten van hemorroïden: verwijs naar (proctologisch deskundige) collega-huisarts, chirurg of MDL-arts die rubberbandligaturen plaatst.
- Bij persisterende klachten van fissura ani: verwijs naar (proctologisch deskundige) chirurg of dermatoloog.
- Overleg of verwijs patiënten naar een MDL-arts of internist bij:
- proctitis die onvoldoende verbetert met de ingestelde behandeling;
- vermoeden van inflammatoire darmziekte.
